Choinka w Niemczech, znana jako Weihnachtsbaum lub Christbaum, stanowi centralny symbol Bożego Narodzenia, obecny w niemal każdym domu w okresie świąt. Jest to zwyczaj głęboko zakorzeniony w tradycji niemieckiej, którego geneza i symbolika odcisnęły ślad zarówno w kulturze, jak i codziennych praktykach społecznych tego kraju.[1]
Pochodzenie i rozwój tradycji choinki w Niemczech
Tradycja ubierania choinki wywodzi się z XVI wieku, przede wszystkim z regionu Alzacji – obszaru leżącego na pograniczu dzisiejszych Niemiec i Francji. Najstarsza pisana wzmianka pochodzi z 1604 roku z alzackich kronik, gdzie opisywano już praktykę dekorowania drzewka na Boże Narodzenie.[2][3]
Zwyczaj rozwinął się początkowo w protestanckich rejonach nad Renem i w Alzacji, stając się z czasem elementem kultury niemieckiej. W katolickiej części Niemiec, np. w Bawarii, choinka została zaadaptowana znacznie później, nawet dopiero w XIX i XX wieku. Przesunięcie tego zwyczaju do południowych i katolickich regionów Niemiec nastąpiło głównie po kongresie wiedeńskim oraz zjednoczeniu kraju po 1870 roku.[2]
Proces powstania tradycji choinki obejmuje zarówno germańskie korzenie pogańskie wyrażające kult wiecznie zielonego drzewa – symbolu życia – jak i odniesienia do biblijnej historii Adama i Ewy, choć ta biblijna interpretacja ma obecnie charakter wtórny i przede wszystkim symboliczny.[2][3]
Wygląd i kompozycja niemieckiej choinki
Weihnachtsbaum to najczęściej świerk, jodła lub sosna. Decyzja o wykorzystaniu drzewa naturalnego lub sztucznego wynika z preferencji domowników oraz lokalnych tradycji.[1][3]
Początkowo choinki dekorowano naturalnymi elementami – jabłkami, orzechami oraz papierowymi ozdobami. Ozdoby te symbolizowały obfitość oraz odnosiły się do rajskiego drzewa poznania dobra i zła. W XVII wieku zaczęto umieszczać na gałęziach pierwsze świece, które po wielu latach zostały zastąpione przez lampki elektryczne.[1][3][8]
Obecnie niemiecka choinka zdobiona jest bombkami, łańcuchami oraz światłami, które wyparły tradycyjne świeczki dzięki postępowi technologicznemu w XIX i XX wieku. Częstymi dodatkami są także pierniczki i cukrowe ozdoby.[1][8]
Symbolika i funkcja choinki w Niemczech
Choinka w Niemczech jest nie tylko najważniejszym elementem świątecznej dekoracji domowej, ale również centralnym punktem w przestrzeni publicznej. Odgrywa rolę integrującą oraz tworzącą atmosferę. W wielu miastach ustawiane są duże, bogato zdobione drzewka na rynkach i placach.[1]
Symbolika choinki wiąże się zarówno z ideą życia i trwałości zielonego drzewa, jak i chrześcijańskim przesłaniem, gdzie ozdoby nawiązują do opowieści o raju. Różnorodność form dekoracji odzwierciedla z jednej strony historyczny rozwój, a z drugiej wpływy lokalne i rodzinne tradycje.[3][8]
Rozprzestrzenianie się zwyczaju choinki
Tradycja ubierania choinki rozprzestrzeniła się z Niemiec najpierw do Francji, a następnie, dzięki popularności na dworach królewskich, do innych krajów Europy i Ameryki. Znaczący wpływ na jej globalną ekspansję miała królowa Wiktoria oraz niemieckie rody królewskie.[2][5][8]
Na ziemiach polskich choinka pojawiła się wraz z osadnikami niemieckimi na przełomie XVIII i XIX wieku i również przeszła lokalną adaptację.[6]
Podsumowanie
Choinka w Niemczech to wyrazista część świątecznej tożsamości, której obecny wygląd i znaczenie uformowały wieki ewolucji kulturowej. Weihnachtsbaum do dziś łączy w sobie elementy dawnych wierzeń i nowoczesnej tradycji, stanowiąc trwały symbol niemieckich świąt Bożego Narodzenia.[1][2][3][8]
Źródła:
- https://www.dojcz.land/po-niemiecku/choinka-w-niemczech-tradycje-i-zwyczaje
- https://liberte.pl/choinka-czyli-zwyczaj-importowany-z-niemiec/
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Choinka
- https://choinkizdani.pl/poradnik/tradycja-ubierania-choinki/
- https://www.historiaposzukaj.pl/wiedza,historiomat,579,historiomat_choinka.html
- https://www.winiary.pl/porady/skad-pochodzi-tradycja-ubierania-choinki-na-swieta-bozego-narodzenia/
PolacyNaSardynii.pl to portal prowadzony przez zespół pasjonatów, którzy Sardynię pokochali na tyle, by uczynić ją swoim domem. Pokazujemy wyspę oczami tych, którzy naprawdę ją żyją – od praktycznych porad po autentyczne odkrycia kulinarne i kulturowe.